Buduj efektywnie

Na etapie budowy raczej nie powinno zachodzić zbyt wiele zmian projektowych. Na pewno kluczowe decyzje powinny być już zamrożone. W trakcie budowy dużo będzie zależało od technologii, jakimi będzie posługiwał się wykonawca oraz jak dobrze zorganizowany zostanie plac budowy oraz sam jej proces. Aby obniżyć ślad węglowy na placu budowy w pierwszej kolejności należy zapewnić technologie o niskim oddziaływaniu na środowisko oraz minimalizować ilość odpadów – zwłaszcza tych trudnych do przetworzenia. Zapewnienie wykwalifikowanej kadry wykonawców to mniej błędów na budowie oraz mniejsze ryzyko, że robotę trzeba będzie wykonać ponownie. Każda iteracja, robienie czegoś na nowo, poprawianie to większe pieniądze i ślad węglowy. Ten problem można również rozwiązać poprzez zaprojektowanie inwestycji w taki sposób, aby zmaksymalizować użycie prefabrykatów o różnym stopniu skomplikowania. Firmy, które specjalizują się w dostarczaniu gotowych elementów na budowę najczęściej automatyzują i optymalizują proces produkcyjny, redukując ilość odpadów (pamiętajmy, że odpady to niewykorzystany materiał z ukrytymi kosztami wytworzenia oraz utylizacji), zapewniając jakość wykonania na wyższym poziomie, redukując przy tym ilość błędów i uniezależniając produkcję od warunków pogodowych oraz dostępności bądź kwalifikacji ekipy budowlanej. Pogodowe czy inne, opóźnienia kosztują i potrafią mocno namieszać w planie budowy.

Idąc dalej, na placu budowy należy przewidzieć ilość ciężkich prac budowlanych. Zwykle te prace są wykonywane przez takie maszyny jak koparki, spychacze, betoniarki itp. Do tego dochodzą dostawy materiałów oraz wywóz urobku. Aby obniżyć ślad węglowy inwestycji warto pomyśleć o zatrudnieniu wykonawcy, który używa maszyn elektrycznych (mimo wątpliwości w całym cyklu życia zostawiają niższy ślad węglowy niż maszyny spalinowe). Warto również pomyśleć o tym, czy na placu budowy uda się zorganizować tymczasowe stacje ładowania wraz z instalacjami OZE (które później mogą wylądować na dachu  budowanego obiektu) aby mieć pewność, że energia do zasilania maszyn budowlanych przynajmniej w części pochodzi z OZE i nie odbija się negatywne na środowisku.

Funkcjonowanie i utrzymanie

Prawo dotyczące ochrony środowiska będzie coraz ostrzejsze. Podatki związane z emisją gazów cieplarnianych będą coraz wyższe. Energia będzie coraz droższa. Instalacje OZE i inne technologie będą coraz tańsze i bardziej dostępne. To tylko kilka perspektyw, które przemawiają za budowaniem ekologicznie i które bezpośrednio przekładają się na koszt realizacji i późniejszego funkcjonowania inwestycji. Wszystkie wyzwania i decyzje, które omówiliśmy wcześniej będą miały długoletni wpływ na funkcjonowanie inwestycji, jej atrakcyjność, koszt utrzymania i komfort użytkowania. Tu potrzeba myślenia w dłuższej perspektywie. Planowanie inwestycji, następnie projekt i realizacja (w zależności od rozmiaru) zwykle zajmuje do kilku lat. Funkcjonowanie budynku, to kolejnych kilka dekad. W tym czasie wiele może się zmienić.

Podsumowanie

Wyżej wymienione etapy mogą się zazębiać i zapętlać. „Ręczna” iteracja jest bardzo czasochłonna i kosztowna. W przyszłości na pewno będziemy coraz bardziej polegać na sztucznej inteligencji (AI, ang. artificial intelligence)) oraz uczeniu maszynowym (ML, ang. machine learning). Bazy danych ze śladem węglowym poszczególnych elementów budynku również będą o wiele większe. Narzędzia zbudowane w oparciu o AI będą w stanie dużo szybciej i lepiej znajdywać optymalne rozwiązania w całym procesie inwestycyjnym i z coraz większą ilością parametrów. Na razie AI rozwiązuje proste zadania projektowe i osiąga świetne rezultaty. Kompleksowe algorytmy i narzędzia pewnie powstaną w niedalekiej przyszłości i pozwolą nam podejmować bardziej trafne decyzje projektowe. Musimy je tylko zbudować i odpowiednio zaprogramować.

Jako projektanci musimy z perspektywą wyjść poza czasowe ramy inwestycji i projektować pod warunki w przyszłości, a te będą się coraz szybciej i bardziej drastycznie zmieniać. Powinniśmy myśleć scenariuszowo i przyszłościowo. W przyszłych wpisach przyjrzymy się różnym korzyściom, jakie płyną z ekologicznego budownictwa dla różnych grup interesariuszy. A najbliższy wpis poświęcony zostanie różnym strategiom projektowym.

Zapraszam do lektury, śledzenia mojego profilu na LinkedIn i kontaktu!

Piotr Żelaznowski